Το κύριο ενεργό συστατικό του καφέ είναι η καφεΐνη. Η καφεΐνη δεν βρίσκεται μόνο στους καρπούς του καφεόδεντρου, αλλά και σε περισσότερα από 60 ακόμα φυτά όπως το τεϊόδεντρο, το δέντρο Μate και το δέντρο Cola.

Ο καφές εκτιμάται για την διεγερτική του δράση στο καρδιαγγειακό σύστημα του σώματος και για την ικανότητά του να ανακουφίζει από την κούραση. Ενώ οι κόκκοι καφέ Arabica περιέχουν 1% έως 1,5% καφεΐνη, οι κόκκοι Robusta περιέχουν μεταξύ 2,5% και 4,5%.

Για σύγκριση:

• Ένας Εspresso (50 ml) περιέχει περίπου 50 mg καφεΐνης,
• Ένα φλιτζάνι καφέ (90 ml) περιέχει περίπου 60-100 mg καφεΐνης,
• Ένα φλιτζάνι καφέ φίλτρου (125 ml) περιέχει περίπου 80-100 mg καφεΐνης,
• Ένα φλιτζάνι τσάι περιέχει έως και 50 mg καφεΐνης.
• Καφεΐνη περιέχει και η σοκολάτα: Η σοκολάτα γάλακτος περίπου 15 mg ανά 100 g και η μαύρη σοκολάτα περίπου 90 mg ανά 100 g.
• Τα ενεργειακά ποτά περιέχουν περίπου 80 mg καφεΐνης ανά κουτί.